Czy słyszałeś kiedyś o glutaminie? Możliwe, że tak, jeśli jesteś kulturystą. Może nie, jeśli nie interesujesz się sportem wyczynowym, czy suplementacją. Ale ponieważ glutamina, ten niepozorny aminokwas, może odmienić znacząco Twoje życie, dlatego trochę o nim dzisiaj napiszemy.
Ważny aminokwas
Dlaczego glutamina jest ważna? Otóż L-glutamina jest aminokwasem najczęściej występującym w naszym organizmie. Jej największe stężenie znajdziemy w mięśniach, dlatego jest mega ważna w sporcie wyczynowym. Sporo jej znajdziemy w naszych płucach i mózgu. Czy wiesz, że prawie wszystkie komórki organizmu same produkują glutaminę? Dlatego też do niedawna nikt tej substancji nie uważał za konieczną do suplementacji. Również z tego powodu naukowcy, czy żywieniowcy niespecjalnie się nią zajmowali. Okazuje się jednak, iż w pewnych okolicznościach może dojść do niedoboru L-glutaminy w organizmie, np. w warunkach stresu, podczas intensywnego wysiłku sportowego lub w przypadku wielu poważnych chorób, jak chociażby ciężkie infekcje.
L-glutamina i kwas L-glutaminowy
Prawie wszystkie aminokwasy posiadają grupę aminową. Glutamina jest tutaj rzadkim wyjątkiem, ponieważ posiada aż dwie grupy aminowe. Z tego powodu odgrywa ona kluczową rolę w metabolizmie aminokwasów: Wszystkie inne aminokwasy mogą być syntetyzowane m.in. przy pomocy glutaminy. Czy wiesz, że kwas glutaminowy i glutamina mogą łatwo przekształcać się w siebie nawzajem?
Najważniejsze funkcje glutaminy
Dostawy energii
W wątrobie, szkielet węglowy glutaminy jest ważnym budulcem cząsteczek glukozy. Poprzez to przekształcenie glukozy w kwas alfa-ketoglutarowy, glutamina może być spalana w cyklu kwasu cytrynowego. Ponadto glutamina jest najważniejszym źródłem energii dla jelita cienkiego, jak również dla komórek odpornościowych.
Układ odpornościowy
Komórki odpornościowe (głównie limfocyty i makrofagi) potrzebują dużych ilości glutaminy. I to nawet w momencie gdy układ odpornościowy nie jest szczególnie obciążony. W czasie odpowiedzi immunologicznej, kiedy komórki odpornościowe rozmnażają się i muszą być produkowane różne przeciwciała, zużycie glutaminy gwałtownie wzrasta. Jeśli jednak sytuacja stresowa utrzymuje się, to może dojść do niedoborów. Mięśnie mogą ulec uszkodzeniu, a system odpornościowy osłabieniu. L-glutamina jest szczególnie ważna dla tzw. wspólnego systemu odpornościowego błon śluzowych organizmu, w tym dróg oddechowych, narządów rozrodczych i przewodu pokarmowego. W warstwie śluzowej, przy udziale glutaminy, wytwarza się wydzielnicza immunoglobulina sIgA. Niedobór glutaminy może zatem prowadzić do zmniejszonej obrony przed patogenami w jelitach i drogach oddechowych.
Układ trawienny
Funkcjonalne jelito służy nie tylko do wchłaniania składników odżywczych, ale także do zwalczania wielu szkodliwych substancji i mikrobów. Aż 70% naszej odporności znajduje się w jelitach! Glutamina odgrywa w tym ważną rolę, ponieważ wzmacnia barierę jelitową, jest też ważna dla ciągłej odbudowy szybko dzielących się komórek nabłonka jelitowego, zwłaszcza jelita cienkiego. Komórki te regenerują się całkowicie co trzy do czterech dni.
Glutamina a synteza neuroprzekaźników
Glutamina jest najczęściej występującym aminokwasem w płynie mózgowo-rdzeniowym, stąd uważa się, że odgrywa on ważną rolę w metabolizmie mózgu. Kwas glutaminowy jest ważnym neuroprzekaźnikiem pobudzającym. Może być on na przykład być przekształcony (z pomocą witaminy B6, witaminy B12 i manganu) w GABA (kwas gamma-aminomasłowy). Ten z kolei jest neuroprzekaźnikiem m.in. zmniejszającym pobudliwość komórek nerwowych.
Glutamina a produkcja glutationu
Glutamina jest również ważna dla produkcji glutationu, ważnego detoksykanta i przeciwutleniacza. Suplementacja zarówno cysteiny (najlepsze źródło: N-acetylo-cysteina) jak i L-glutaminy może silnie stymulować syntezę glutationu.
Sport
Ze względu na swoją dużą masę, tkanka mięśniowa jest największym producentem glutaminy w organizmie. Ponadto L-glutamina jest również siłą napędową procesu budowy mięśni. Jeśli nie ma wystarczającej ilości glutaminy, synteza białek ulega stagnacji. „Przetrenowani” sportowcy mogą mieć niski poziom glutaminy w osoczu przez miesiące, a czasem nawet lata. Niedobór glutaminy może ograniczać funkcjonowanie nabłonka jelitowego, zwiększa ryzyko infekcji i alergii oraz spowalnia gojenie się ran.
To były najważniejsze obszary działania w skrócie. Może warto jeszcze wspomnieć o wpływie glutaminy na regulację gospodarki kwasowo-zasadowej, czy procesy golenia się ran. Pomimo że nasz organizm jest w stanie sam wyprodukować glutaminę, to często polecana jest jej dodatkowa suplementacja. To słuszne podejście. I mała uwaga na koniec. Osoby przyjmujące leki przeciwcukrzycowe, powinny zachować ostrożność ze względu na wpływ glutaminy na wydzielanie insuliny, jak i osób z nadwrażliwością na glutaminian sodu (substancja smakowa).
