Trochę inaczej ma się sprawa z niedoborem kortyzolu, który może dotknąć każdego z nas, a szczególnie osoby poddane długotrwałemu stresowi. Jak się zapewne domyślasz po przeczytaniu pierwszej części, skoro kortyzol jest tak ważny, by z energią rozpocząć nowy dzień, to jego niedobór będzie niósł ze sobą brak energii, poczucie niewyspania, pomimo wielu godzin snu, wyczerpania, jak również problemy z wykonywaniem codziennych obowiązków czy podejmowaniem decyzji. Do tego zwiększa się podatność na stres i wydłuża się czas regeneracji organizmu po przebytych chorobach.
Adrenalina i noradrenalina
Kora nadnerczy wytwarza hormon stresu: kortyzol, a rdzeń – adrenalinę i noradrenalinę (produkowane i wyrzucane w sytuacji walki, lub ucieczki). Te substancje zwiększają ciśnienie krwi i tętno, dzięki czemu w sytuacji stresowej nasilony przepływ krwi, pompowanej pod wyższym ciśnieniem, zapewnia lepszy transport tlenu i substancji odżywczych do narządów. Kortyzol nasila proces syntezy glukozy – najszybszego materiału energetycznego – z nie- węglowodanowych prekursorów organicznych. Te mechanizmy są niezbędne, aby organizm był bardziej wydajny w trakcie walki, lub ucieczki.
Stres
Przy stresie psychicznym, przeważającej formie stresu w naszym nowoczesnym społeczeństwie, mamy do czynienia z takimi samymi mechanizmami, jak przy walce i ucieczce. Jedyna różnica polega na tym, że stres psychiczny nie jest sytuacją walki lub ucieczki, i nie ma potrzeby angażowania fizycznej energii, chociażby z tego powodu, ze nie możesz z nim fizycznie walczyć, ani uciec.
Stres a choroby
Hormony stresu mają krótki okres „życia” i zanikają po zakończeniu tej sytuacji. Niestety stres psychiczny tak łatwo się nie kończy, a ponadto bodziec – sytuacja stresowa może powracać każdego dnia (np. stres w pracy) i obciąża nadnercza nieustannie produkujące adrenalinę i noradrenalinę, i również kortyzol. Skutek – zwiększenie ryzyka chorób metabolicznych, serca i układu krążenia, osłabienie funkcji nadnerczy i zwiększająca się niewydolność organu do produkcji hormonów.
Metody na stres
W naszym krótkim blogu nie będziemy zajmować metodami radzenia sobie ze stresem, choć warto wspomnieć chociażby o ćwiczeniach oddechowych i o progresywnej relaksacji mięśni wg Jacobsona, ale kilka słów poświecimy na temat roli związków naturalnych, jak witaminy, minerały, pierwiastki śladowe, aminokwasy, czy substancje roślinne.
Odpowiednia suplementacja
W różnych badaniach wykazano, że wprowadzenie suplementacji witaminą C prowadzi do poprawy funkcjonowania układu odpornościowego i szybszego powrotu stężenia kortyzolu w surowicy do poziomu spoczynkowego oraz wpływa na behawioralną reakcję na stres. Badania naukowe potwierdzają, że przy stresie i przy zwiększonej produkcji adrenaliny, kortyzolu, organizm zużywa duże ilości witaminy C, która również niezbędna jest do wspierania produkcji kolagenu i utrzymaniu funkcji serca u układu krążenia , działa jako silny przeciwutleniacz i bierze udział w ponad 10 000 reakcjach biochemicznych organizmu.
Witamina C
Badania potwierdzają również, że witamina C zmniejsza skutki stresu: ulegają poprawie zaburzenia lękowe i nastrój depresyjny. Przyjmowanie witaminy C wpływa korzystnie również w przypadku wysokiego ciśnienia krwi związanego ze stresem.
Witaminy z grupy B
Witaminy grupy B, tzw. witaminy od nerwów, a szczególnie kwas pantotenowy (B5), biorą udział w nie tylko w przemianach metabolicznych węglowodanów, tłuszczów i białek (bez nich mielibyśmy metaboliczny zastój), ale również odgrywają ważną rolę w utrzymaniu funkcji nadnerczy. Przykładem są badania z 1985 r. na zwierzętach, u których sztucznie wywołano niedobór B5. Badanie wyraźnie wykazało pogorszenie funkcji organu. Funkcja ta uległa poprawie po ponownym wprowadzeniu kwasu pantotenowego do diety.
Kwas foliowy i witamina B12 biorą udział w regulacji zależności melatonina – kortyzol, dlatego suplementacją witaminami B wydaje się być również tu korzystna.
Niacyna jest witaminą odpowiedzialną za metabolizm energetyczny i regenerację tkanek. Wspomaga produkcję kortyzolu i aldosteronu oraz serotoniny („hormonu szczęścia”) .
Ogólnie suplementacja witaminami B w przypadku przewlekłego stresu wykazuje działanie redukujące stres i normalizujące syntezę kortyzolu.
Witamina D
Niedobór witaminy D może być związany z nieprawidłową regulacją hormonu stresu – kortyzolu i hormonu ciśnienia krwi – aldosteronu. Ponadto badania wykazują, że niski poziom witaminy może wiązać się z niepokojem, depresją i obniżeniem sprawności umysłowej.
Magnez
Minerał – magnez wpływa na równowagę hormonów stresu – adrenaliny i noradrenaliny. Magnez zatem nie tylko tłumi nieświadome skutki stresu w organizmie (takie jak chociażby zwiększone napięcie mięśni i podwyższone ciśnienie), ale także wpływa na obniżenie podatności na stres.
Omega 3
Kwasy tłuszczowe omega 3 – niezastąpione dla mózgu i nerwów – pamiętajmy o tym, że nasz mózg w dużej części zbudowany jest t tłuszczu! Potwierdza się role kwasów tłuszczowych omega 3 w regulowaniu fizycznych konsekwencji stresu (ciśnienie krwi, zużycie energii, hormony stresu).
Inne substancje naturalne
Jet jeszcze wiele związków naturalnych, które mogą wpłynąć optymalizująco na funkcję nadnerczy, jak chociażby tryptofan, czy aktywne składniki roślinne. Odpowiednia suplementacja, może stanowić wsparcie dla organizmu w przypadku długotrwałego stresu i poprawić funkcję nadnerczy. Jest to ważne, chociażby z powodu silnych i czasami trwałych skutków dla zdrowia i samopoczucia, które powoduje długotrwały stres. A należą do nich nie tylko wyczerpanie i depresja, ale również podatność na infekcje, zaburzenia snu, zakłócony metabolizm hormonalny i wiele innych.
Życzymy mało stresu i dużo odporności na stres!
