Zdrowy sen jest niezwykle ważny dla naszego samopoczucia. Odpowiednio długi o dobrej jakości jest niezbędny do zachowania zdrowia, sprawności fizycznej oraz umysłowej. Niestety stresujący tryb życia i długotrwałe wpatrywanie się w ekrany urządzeń może zaburzyć produkcję melatoniny. Może to skutkować problemami ze snem. Oprócz rozdrażnienia również zbyt krótki czas przeznaczony na odpoczynek może skutkować również problemami neurologicznymi oraz znaczącym obniżeniem sprawności intelektualnej. Dlatego dobrze jest dowiedzieć się, jak powinien wyglądać prawidłowy odpoczynek nocny. Lektura naszego kolejnego artykułu na pewni Ci to ułatwi!
„Nie jesteś rozdrażniony, bo nie śpisz, ale cierpisz na bezsenność, bo jesteś rozdrażniony”
Zdrowy sen to kontrolowany proces
W fazach snu ciało i psychika mogą się zregenerować, dlatego przysłowiowa „osoba wypoczęta” jest odporna fizycznie i stabilna psychicznie. Sen jest procesem kontrolowanym przez mózg, a nie stanem nieświadomości. Podczas snu ciało i umysł mogą odzyskać siły po aktywnościach życia codziennego. We śnie dochodzi do „przepracowania minionego dnia” lub do „dialogu z duszą”. Zdrowy sen ma różne etapy: faza alfa w której śnimy się i faza głębokiego snu. Ale są też między nimi krótkie fazy przebudzenia, o których zapominamy rano.
Ile snu potrzebujemy
Zapotrzebowanie na sen i jego długość są indywidualne. Ponadto nawyki i zachowania związane ze snem są zależne od wieku. Starsi ludzie zazwyczaj śpią krócej w nocy i mniej głęboko niż młodsi, ale często robią sobie drzemki w ciągu dnia. Ale bez względu na to, czy wystarcza nam 6 godzin snu, czy potrzebujemy 9. Regularny i niezakłócony sen jest jednym z istotnych warunków dobrego samopoczucia i funkcji organizmu.
A co się dzieje, kiedy mamy problemy ze snem?
Brak snu osłabia układ odpornościowy, który potrzebuje wystarczającej ilości godzin snu, aby bronić się przed infekcjami. Ponadto wraz z zaburzeniami snu obserwuje się wzrost wartości kortyzolu, hormonu stresu.
Wyniki badań nad snem jasno podkreślają korelację między czasem trwania snu a oczekiwaną długością życia. W 2004 r. japońscy naukowcy odkryli, że siedem godzin snu dziennego prowadzi do najwyższej oczekiwanej długości życia.
Szczególnie dla kobiet brak snu może mieć poważne konsekwencje. Według badania przeprowadzonego na Uniwersytecie Warwick i University College London w 2009 roku z udziałem 4600 mężczyzn i kobiet, kobiety śpiące krócej niż siedem godzin są bardziej narażone na zawał serca. Te kobiety wykazują również znacznie wyższe poziomy markerów stanu zapalnego (interleukina-6) we krwi, co może wskazywać na ryzyko wystąpienia problemów sercowych.
Ciekawostka: Według kanadyjskich naukowców, również nasza waga koreluje z czasem trwania snu. Według badania, siedem do ośmiu godzin snu jest optymalnych dla utrzymania lub osiągnięcia idealnej wagi.
Możliwe przyczyny zakłóceń snu i bezsenności
Zakłócenia snu mogą być spowodowane przez różne czynniki, ale tez przez nasze nawyki. Poniżej parę przykładów: Nieregularne godziny snu, spanie przed telewizorem, alkohol późnym wieczorem, czy uprawianie późno sportu mogą być przyczyną problemów z zaśnięciem, czy z ciągłością snu. Im bardziej nasilają się problemy, to nawet łóżko nie jest już miejscem relaksu, ale wywołuje lęki i napięcia przed następną (bezsenną) nocą, co z kolei sprzyja pogłębianiu się problemu.
Zdrowy sen i zaburzenia
Także fizyczne dolegliwości, jak np. zaburzenia hormonalne, nadczynność tarczycy, choroby serca, problemy z nerkami lub choroby przewodu pokarmowego, reumatyzm, rak, uszkodzenie mózgu, padaczka, choroba Parkinsona, problemy z układem oddechowym i przewlekłe bóle mogą prowadzić do zaburzeń snu.
To tylko niektóre przykłady przyczyn zaburzeń snu. Jednak nie na tym się kończy: przy zaburzeniach snu i czuwania dochodzi do zaburzeń naszego rytmu biologicznego. Rozbieżność między rytmem biologicznym a rytmem snu spotykana jest często w przypadku osób, które np. pracują na zmiany, czy osób podróżujących samolotem – szczególnie dotyka to podróżujących między kilkoma strefami czasowymi . Zaburzenia rytmu biologicznego i snu występują również u osób ekstremalnych: wstających bardzo wcześnie, lub chodzących bardzo późno spać.
Jak zasnąć i zdrowo spać?
Każdy z nas pewnie raz w życiu spróbował tabletek nasennych. Przyjmowanie takich leków „odrętwia” przez kilka godzin i nie rozwiązują one problemu. Ponadto faza marzeń sennych jest przytłumiona środkami chemicznymi, co jest zakłóca równowagę psychiczną. Największym jednak niebezpieczeństwem jest ryzyko uzależnienia.
A wystarczy tylko zwrócić uwagę na parę elementów, stanowiących o homeostazie organizmu, jak: kultura jedzenia i suplementacja, ruch fizyczny, relaks i zachowanie zdrowia psychicznego, hartowanie organizmu, zapewnienie właściwego miejsca do spania – ostatecznie właśnie w sypialni spędzamy połowę naszego życia.
Elektroniczne budziki, telefony komórkowe itp.
Nasze komórki, jak i telefony bezprzewodowe emitują ogromne promieniowanie – zwłaszcza stacja bazowa: nawet jeśli nie są używane. Nasz organizm powinien wypoczywać, a nie być poddanym silnemu działaniu elektromagnetycznemu.
Dieta i suplementacja a zdrowy sen
Wieczorne biesiadowanie nie powinno odbywać się później niż po 18:00, inaczej nasze trawienie utrudni nam zdrowy i spokojny sen. Również wieczorne posiłki obfite w surówki, owoce, czy kapustę może mieć wpływ na zasypianie. Co wobec tego warto jeść? Gotowane warzywa i posiłki białkowe bogate w tryptofan, jak chociażby ryby, czy mięso indycze. Tryptofan jest aminokwasem niezbędnym do produkcji serotoniny, wykazuje pozytywne właściwości przy zaburzeniach snu.
Do innych „nasennych” związków należą witaminy grupy B i magnez. Witamina C jest niezbędna dla funkcji ogólnego metabolizmu komórkowego, jednak przy wieczornym przyjmowaniu może pobudzać osoby szczególnie wrażliwe, dlatego lepiej jest przyjmować ją w ciągu dnia.
Nie można nie wspomnieć o melatoninie! W przypadku okresowego lub przewlekłego niedoboru melatoniny, pomocna może być dodatkowa suplementacja. Jednak stosując pewne zasady, każdy może sobie zwiększyć poziom melatoniny, np. poprzez całkowite zaciemnienie sypialni, unikanie elektrosmogu, czy techniki wyciszające.
Życzymy dobrego snu z filiżanką naparu z melisy!